De klimaatneutrale woonwijk

Duurzaamheid is van groot belang om het huidige welzijnsniveau te kunnen garanderen voor de generaties na ons. Hierbij wordt duurzame ontwikkeling als volgt gedefinieerd: Ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden, zonder dat die het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengt. De eis is dus het vinden van een evenwicht op zowel ecologisch, sociaal als economisch vlak.

Sinds in 1987 “Our Common Future” verscheen, het rapport van de World Commission on Environment and Development van de Verenigde Naties, is het belang van duurzaamheid steeds duidelijker en urgenter geworden. Het klimaat is een belangrijke kwestie binnen de duurzaamheidsproblematiek. De wetenschap is het bijna unaniem eens met het idee dat de mens een belangrijke factor is in de opwarming van de aarde. De hoge concentratie broeikasgassen in de ozonlaag lijkt een belangrijk aandeel te hebben in deze opwarming. Deze gassen worden voornamelijk geëmitteerd tijdens het opwekken van energie met behulp van conventionele brandstoffen als olie en aardgas.

Creative City Lab Amsterdam Area 2009 heeft als thema: ‘Klimaatverandering & CO2-reductie’. Binnen dit thema is onderzocht welke belangrijke kwesties en complexe zaken dringend om oplossingen vragen. De centrale vraagstelling en concrete deelvragen zijn in samenspraak met de co-financiers vastgesteld.

De centrale vraagstelling waar het innovatielab zich in 2009 over buigt is:

‘Ontwikkel creatieve en vernieuwende oplossingen voor het realiseren van een klimaatneutrale bestaande woonwijk’

Het energiegebruik in Nederland kan grofweg worden onderverdeeld in industrie, verkeer en de gebouwde omgeving. Deze laatste categorie neemt ongeveer een derde van het totale energiegebruik voor zijn rekening. Op het gebied van nieuwbouw is de laatste jaren al een aantal maatregelen getroffen met betrekking tot het duurzaamheidniveau van huizen. Het verhogen van dit niveau is bij nieuwbouw aanzienlijk makkelijker te realiseren dan bij bestaande bouw, omdat bestaande bouw niet is voorbereid op nieuwe, energiebesparende maatregelen.

Of het nu gaat om het doorvoeren van technische maatregelen of het verbruik van energie; het blijkt niet eenvoudig om bewoners aan te zetten tot actie. Ook de bestaande ruimtelijke indeling binnen een woonwijk maakt het minder makkelijk om nieuwe technologieën toe te passen.

In de bestaande bouw valt er nog veel te bereiken op het gebied van duurzaamheid. Deze potentie wordt onderstreept door het feit dat ongeveer 70% van de huidige huizenvoorraad van circa zeven miljoen woningen gebouwd is voor de jaren tachtig. De huidige initiatieven leiden nog niet of nauwelijks tot de gewenste resultaten. Om de gebouwde omgeving duurzamer te maken moet er dus een flinke omslag gemaakt worden binnen de bestaande bouw.

Vol trots presenteren wij de eindpublicatie van het eerste Innovatielab 2009 van de stichting Creative City Lab: De woonwijk van morgen, duurzame innovatie binnen handbereik.

In deze bijzondere eenmalige uitgave is het resultaat te zien van de energie, de overtuiging en het onderzoekswerk van de 24 deelnemers van het Innovatielab 2009. De écht vernieuwende oplossingen voor het bereiken van een klimaatneutrale woonwijk zijn op een creatieve manier in beeld gebracht. De uitgave is een optelsom van het gedachtegoed en de uitwerking van de 10 ideeën. De ideeën staan ieder op zichzelf maar vormen tezamen een prikkelende integrale aanpak voor een duurzame woonwijk.

Naast de uitkomsten van het onderzoek wordt in de publicatie ook aandacht besteed aan de onderliggende analyse, het proces en de zoektocht naar de oplossingen. Want juist in de zoektocht naar voldoende impact, waardecreatie, een integrale aanpak en heldere en laagdrempelige communicatie, zit de oplossing als het gaat om het verduurzamen van een bestaande woonwijk.

De publicatie geeft tevens een reflectie op de 10 ideeën vanuit de maatschappij, het bedrijfsleven en de overheid. Zo komen onder andere wethouder Marijke Vos van de Gemeente Amsterdam, met Milieu, Openbare Ruimte en Groen in haar portefeuille en Pier Vellinga, hoogleraar Klimaatverandering aan de Universiteit van Wageningen aan het woord.